Türkiye’siz Avrupa Güvenliği Mümkün mü? Londra Zirvesi ve Ankara’nın Stratejik Mesajı

Avrupa güvenliği ve Ukrayna savaşının gölgesinde düzenlenen Londra Zirvesi, kritik kararların alındığı önemli bir toplantı olarak kayıtlara geçti.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın açıkladığı dört maddelik plan, Avrupa'nın güvenlik mimarisini yeniden şekillendirme amacı taşıyor. Ancak zirvede asıl dikkat çeken gelişme, Türkiye’nin bu toplantıya ilk kez davet edilmesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın verdiği net mesaj oldu: “Türkiye’siz bir Avrupa güvenliği düşünülemez.” Bu ifade, Türkiye’nin Avrupa güvenliği ve bölgesel istikrar açısından vazgeçilmez bir aktör olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. Peki, bu zirve ne anlama geliyor? Türkiye neden şimdi davet edildi? Erdoğan neden bizzat katılmadı ve Hakan Fidan’ı gönderdi?   Türkiye Neden Daha Önce Davet Edilmedi? Türkiye, NATO’nun en güçlü üyelerinden biri olmasına rağmen, Avrupa’nın güvenlik tartışmalarında sıklıkla dışarıda bırakılmıştı. Bunun başlıca nedenleri arasında: AB-Türkiye ilişkilerindeki gerginlikler, Avrupa’nın Türkiye’nin bölgesel gücünü tam olarak kabul etmekte zorlanması, Türkiye’nin bağımsız dış politika çizgisi ve Rusya ile dengeli ilişkileri, Doğu Akdeniz, Suriye ve göç politikalarındaki farklılıklar yer alıyordu. Ancak gelinen noktada, Avrupa’nın artık Türkiye’yi görmezden gelemeyeceği açıkça ortaya çıkmış durumda. Neden Şimdi Davet Edildi? Avrupa, Ukrayna savaşının uzamasıyla birlikte savunma stratejisini yeniden şekillendiriyor. Özellikle Rusya’nın askeri hamleleri karşısında Türkiye’nin kritik bir aktör olduğu gerçeği kabul edilmek zorunda kalındı. Türkiye’nin Stratejik Rolü: Karadeniz’de güvenliğin sağlanması NATO’nun doğu kanadının korunması Rusya ile dengeli ilişkileri sayesinde diplomasi kanallarının açık tutulması Avrupa’nın enerji güvenliğinde transit ülke olması Tüm bu nedenler, Türkiye’nin Avrupa güvenliğinde kilit bir rol oynadığını gösteriyor.  Erdoğan Neden Katılmadı, Hakan Fidan’ı Gönderdi? Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Londra’daki zirveye bizzat katılmak yerine Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ı göndermesi, diplomatik açıdan önemli bir mesaj içeriyor. Bu hamlenin arkasındaki stratejik anlam: Türkiye’nin, Avrupa güvenliğinde vazgeçilmez bir aktör olduğunu göstermesi, Ancak Batı’nın Türkiye’yi yıllarca dışlamış olmasına tepki olarak zirveye en üst düzeyde katılım göstermemesi, "Biz olmadan Avrupa güvenliği sağlanamaz ama Türkiye de Batı’ya bağımlı bir aktör değildir” mesajını vermesi. Ankara, bu daveti diplomatik bir kazanım olarak görse de, Avrupa’nın Türkiye’ye yönelik yaklaşımının kalıcı olup olmayacağını dikkatle izliyor.  Türkiye’siz Avrupa Güvenliği Mümkün mü? Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın vurguladığı gibi, Avrupa’nın uzun vadeli güvenliği Türkiye’siz sağlanamaz. Geçmişte Türkiye’yi dışlayan Batılı başkentler, bugün Türkiye’yi masada görmek zorunda kaldılar. Önümüzdeki süreçte neler olabilir?  Türkiye’nin Avrupa’daki savunma iş birliklerinde daha aktif bir rol alması,  NATO ve AB arasındaki güvenlik iş birliğinde Ankara’nın etkinliğinin artması,  Türkiye’nin, Batı ile Rusya arasındaki dengeyi koruyarak kendi stratejik bağımsızlığını sürdürmesi. Londra Zirvesi, Avrupa’nın Türkiye’yi dışlamaya devam edemeyeceğini gösterdi. Ancak asıl soru şu: Avrupa, Türkiye’ye uzun vadeli bir ortak olarak mı bakıyor, yoksa yalnızca geçici bir çözüm olarak mı görüyor? Tüm bunlar ilerleyen süreçlerde daha da netlik kazanacak.